Ayak Anatomisi
AYAK,İŞLEVLERİ, AYAKANATOMİSİVE BİYOMEKANİK Ayak
Dik pozisyonda dururken insan vücudunun en alttaki organıdır. Hareket ayaklarile sağlanmaktadır.Ayağın dört görevi vardır:*Dik ve dengede durmayısağlar,*Vücut ağırlığınıtaşır, ağırlığı tabana yayarak güvenli şekilde duruşu sağlar.*Hareket etmeyisağlar, vücudu hareket ettirerek düzenli ve kuvvetli bir kaldıraç görevi yapar.*Aşırı gelen yükleri karşılar. Vücut hareketlerine karşı esnek, dışardan gelecek etkilere karşısert tepki verir.Ayak AnatomisiAyağı oluşturan elemanlar dört ana grupta incelenebilir:1. Eklem2. Kas3. Deri4.KemiktirEklemlerGenellikle iki veya daha fazla kemik arasında bulunurlar. Birbirlerine ligament adı verilen lifve doku gruplarıyla bağlıdırlar. Lifler eklemlerin etrafında, kemikleri normal olmayan hareketlerden ve burkulmalardan korur. Eklemler aşırı harekete maruz kaldığında lifler bu etkiyi azaltırlifler üzerine aşırı yüklenme olduğundayırtılma ve kopmalar meydana gelebilir.Eklemler zar içerisinde barındırdıkları sıvı ile desteklenir. Eklemlere gelen darbeler bu bölgede yok edilerek diğer kemiğe geçebilecek etki azaltılır. Eklem içerisindeki kemiklerin uç kısımları kıkırdak dokuyla korunmaktadır.KaslarKaslar kemiklerin dayanımınıve hareket gücünü artırır. Kasılma ve gevşeme hareketi yaparlar. Böylece iki zıt kasın bir uçları kemik ile birleşir ve kas gücünü kemiklere aktarır.Bacakta ayağa hareket veren dört grup kas bulunur:*Ön grup: ayağın parmak ucunda kalmasını ve dönmesinisağlar.*Dış grup: ayağın dışa doğru çevrilmesine yardımcı olur.*Arka grup: baldır kasıdır. Ayağın aşağı eğilmesini sağlar.*Arka iç grup: baldırın altındadır. Ayağı çevirir ve aşağıya eğer.Ayak kemiklerinin üstündeki kaslar iskelet yapısını düzenler, alttaki kaslar ise diğer parmak hareketlerini kontrol eder.
DeriDeri, vücudun tamamını kaplar. Derinin en ince bulunduğu yer göz kapaklarıolup kalınlığı 0,5 mm’dir.En kalın olduğu bölge ise ayak tabanıolup5 mm ye kadar çıkabilir. Deride sinir uçları, kılcal kan damarları, ter bezleri ve kıl yapıları bulunmaktadır. Sinir uçları dokunma hislerini, sıcak, soğuk, basınç ve acı gibi duyuları algılar ve omurilikten geçerek beyne gönderir.KemiklerAyağın yüzeysel olarak sadece kemik yapısını inceleyeceğiz. İnsan ayağındaki kemikleri üç ana bölüme ayırmak gerekir.Bunlar;1.Bilek kemikleri (tarsal), 7adet2.Tarak kemikleri (metatarsal), 5 adet3.Parmak kemikleri (phalanges) dir 14 adet. Bir ayakta 26 adet kemik bulunmaktadır.a-Bilekkemikleri7 adettir.*Topuk kemiği (calcaneus)*Aşık kemiği (talus)*.Sandal Kemiği (scaphoid)*Küpsü kemik (cuboids)*3 adet konik kemik (cuneiforms)b-Tarak kemikleri5 adettir.Uzun kemiklerden oluşmuştur ve ayağın orta kısmında bulunur. Parmaklarla olan bağlantıyı sağlarlar.Parmak kemikleri ile bilek kemikleri arasındadır. c-Parmak kemikleri14 adettir.Ayak başparmağında 2 tane diğer 4 parmakta 3’er adettir.Parmak kemiklerinin tarak kemiklerine bağlantısını yapan kemiklere bağlantı kemiği, ortadakilere orta kemik, uçkısımdakilereuç kemiği denilmektedir.Altta verilen resimde ayak kemikleri üstten görülmekted
Ayrıca 1. parmak ve 1. tarak kemiği ekleminde hareketleri kolaylaştıran bu kemiklerle doğrudan bağlantısı bulunmayan, 2 adet susam kemiği bulunmaktadır.Ayağın hareketlerini kemiklerle bağlantısı bulunan çeşitli kaslar sağlar. Bu kasların bazıları ayağın kendi kasları bazıları bacağın kaslarıdır. Bu kaslardan bazıları ayağı açıcı kaslar, bükücü kaslar, uzaklaştırıcı kaslardır. Açıcı kaslar; ayak sırtının bacağa yaklaşmasını, Bükücü kaslar ise uzaklaşmasını sağlar. Uzaklaştırıcı kaslar tabandadır.Ayağın üst kısmı (ayak sırtı) dışbükey ayağın alt kısmı ise merkezde içbükeydir.Ayağın yere basma esnasında ayak kemikleri esneyerek tabana oturur. Ayak yerebasarken üç noktadan yaylanma ilezemine oturur.Ayaktaki yayları şu şekilde sınıflandırılmaktadır.*İç kamara yayı*Dış kamara yayı*Tarak yayıDış Kamara Yayı: Ayağın uzunlamasına dış kısmındaki yaydır.İç Kamara Yayı: Ayağın uzunlamasına iç kısmındaki yaydır
Ayak sağlığına özen göstermek, çocukluktan başlayıp bütün yaşam boyu süren bir alışkanlık olmalıdır. Bebek ayak kemikleri yumuşak ve esnektir. 2,5 yaşına kadar ayak düztaban izlenimi verir. Çünkü ayak kavisinde yağlanma mevcuttur. Kaslar henüz gelişmemiştir. Yürümeye yeni başlamış bir çocuk için ayağa baskı yapmayacak yumuşak tabanlı, bağcıklı, parmak bölgesi bombeli ve ayak alt çukuru (kamara) destekleyici ayakkabılar tercih edilmelidir.Ayağın gelişimi üç aşamadaincelenmektedir.1. BebeklikKemikler yumuşak ve esnektir. Ayak şekli üçgen biçiminde, topuk dar, parmak kısmında geniştir. Parmak uçları aynı hizada ve başparmak ikinci parmağa göre kısadır. Düztabandır.2. Yürüme (Gelişim)1–5 yaş arasında kemikler sertleşmeye başlar. Ayak şekli değişmeye başlar.3. Yetişkinlik (Normale Dönüş)16–18 yaşlarından itibaren gelişim tamamlanır. Kemikler sertleşir.