Atıcı Omzu ( Yüzücü Omzu )
ATICI VEYA YÜZÜCÜ OMUZU (IMPINGEMENT SENDROMU)
Omuzun yoğun olarak kullanıldığı voleybol, tenis, basketbol, halter, sutopu, yüzme gibi branşlarda diğer branşlardan daha yoğun bir şekilde karşılaşılan bir sorundur. Sıkışma (impingement) olarak isimlendirilen bu durum, omuz veya baş üstü aktivitelerde omuzda hissedilen ağrı ile karakterize olan bir durumdur.
Sıklıkla omuzun arka bölümündeki ağrıdan şikayet eden hastalar, fırlatma-atma tipi omuz hareketi ile ağrının artığını ifade ederler. Hastanın omuz konusunda uzmanlaşmış bir hekim tarafından değerlendirilmesi gerekir. Muayene ve MRI (Magnetic Resonance Imaging) tanıda önemli bir yere sahiptir.
Öncelikli olarak rotator-cuff ve scapula (kürek kemiği) ile ilişkili kasların rehabilitasyon egzersizleri ile kuvvetlendirilmesi önerilir. Böyle bir çalışmayı takiben sonuç alınamıyorsa artroskopik cerrahi önerilebilir. Cerrahi sonrası sportif aktivitelere dönüş 6-8 haftalık bir sürece ihtiyaç gösterir. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyonun ameliyatı takiben hemen başlaması gerekir. Tedaviyi takiben sıklıkla sporcular yaralanma öncesi performanslarına ulaşırlar.
Böyle bir sorun ile karşılaşmamak için omuz esnekliği ve kuvvetinin yapılan aktivitelerin gerektirdiği düzeye getirilmesi gerekir. Ayrıca egzersiz öncesi iyi ısınma ve germe yapılmalıdır.
ROTATOR CUFF
Tendonları omuz etrafına yapışan 4 kası içine alan kas grubuna verilen isimdir. Bu kaslardan supraspinatus kası omuzu kaldırma, subscapular kas omuza internal rotasyon yaptırma (içe doğru dönme), infrasupinatus ve teres minor kasları ise omuza eksternal rotasyon yaptırma (dışa doğru dönme) hareketinde görev alırlar. Omuzun ağırlıklı kullanıldığı spor branşlarında aşırı kullanımlar sonucu rotator cuff tendiniti (tendonun iltahabı) veya zorlanması sonucu tendonun yırtığı sık rastlanan sorunlardandır.
En sık rastlanan şikayet üst kol dış yan ağrısıdır. Ağrı sıklıkla gece ve baş üzerinde yapılan omuz aktivitelerinde artar. Tenis, halter gibi aktiviteler sıklıkla ağrılıdır. Omuzda tıkırdama tarzı ses duyulabilir. Omuz kuvvetindeki yetersizlik sıklıkla rotator cuff’ın yırtılması ile sonuçlanır. Hastanın omuz konusunda uzmanlaşmış bir hekim tarafından değerlendirilmesi gerekir. Muayene ve MRI (Magnetic Resonance Imaging) tanıda önemli bir yere sahiptir.
Hastaların %70’i cerrahi gerektirmeden tedavi edilebilir. Omuzu zorlayıcı aktivitelerden tedavi sürecince kaçınmak gerekir. Doktor önerisi doğrultusunda antienflamatuar ilaç, soğuk uygulama ilk yapılacak şeyler arasında yer alır. Ağrı belirli bir oranda azaldıkdan sonra doktor önerisi ile rotator cuff rehabilitasyon egzersizlerine başlanabilir. Birincil amaç sağlam kalan dokuyu güçlendirmektir.Beraberinde skapular (kürek kemiği) kasları da güçlendirmek gerekir. Tedaviden sonuç almak için Fizik Tedavi ajanlarının da tedaviye eklenmesi gerekebilir. Yapılan ciddi rehabilitasyona rağmen sonuç alınamıyorsa kortizon enjeksiyonu yapılabilir. Enjeksiyonun faydası enjeksiyonu yapacak olan hekimin bu konudaki tecrübesi ile yakın ilişki gösterir. 2-3 aylık tedavi sonucunda sonuç alınamıyor ise cerrahi girişim düşünülebilir. Cerrahiyi takiben uzman hekim nezaretinde rehabilitasyona hemen başlanılması gerekir.
OMUZ ÇIKIKLARI VE İNSTABİLİTE
Omuz eklemi vücudumuzdaki en hareketli eklemdir. Dolayısı ile çıkmalara karşıda en korunmasız eklemdir. En sık görülen (%95) çıkıkları öne olanıdır (omuz öne gelir). Çıkık sonrası sık rastlanan şikayetler ağrı ve kola yayılan uyuşma hissidir. Çıkma sonrası omuzu zorlamadan askıya alarak, en azından gömleğin önünde bir iki düğmeyi açıp eli içeri sokarak (Napolyon gibi) en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Bu süreç içerisinde ağrıyı azaltmak için omuz bölgesine soğuk uygulanabilir. En kısa zamanda omuzun uzman bir hekim tarafından değerlendirilmesi gerekir.
Tedavinin seyri çıkığın derecesi ve oluşan hasar ile ilişkilidir. Sık sık omuz çıkması sorunu ile karşılaşıyorsanız omuzun uzman bir hekim tarafından değerlendirilmesi ve uygun tedavi programının seçilmesi gerekir.
AĞIRLIK ÇALIŞMASI YAPARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
Omuz için yapılan ağırlık çalışmalarında sorunla karşılaşmamak için teknik açıdan dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Örneğin; pull-down hareketini omuz arkasına değil omuz önüne doğru yapmak, bench-press hareketinde dirsekleri omuz hizasının altına düşürmemek, her türlü harekette alet kolunu veya barı tutarken el ayası yüze bakacak şekilde olmalıdır.