Alt Islatma ( Gece işemesi,Enürezis)
Alt ıslatma bir hastalık mıdır? Alt ıslatmanın bir tanımı var mıdır?
Alt ıslatma davranışı bazı çocuklarda belli bir yaşa kadar gece veya gündüz görülebilen bir davranıştır. Gece uyku sırasında veya gündüz herhangi bir etkinlik sırasında meydana gelebilir. İdrarın tamamını veya bir kısmını ( damlama şeklinde ) kaçırma şeklinde olabilir. Bu durum çocuğa idrar kontrolünün öğretildiği, tuvalet eğitimi döneminde normal sayılabilir. Ancak uluslararası sınıflamalara göre zihinsel gelişimi normal olan çocuklarda belli bir yaştan sonra olması normal değildir. Bazı çocuklarda doğumdan itibaren idrar kontrolü hiç sağlanamazken (primer – birincil); bazı çocuklarda kazanılan idrar kontrolü herhangi bir hastalık (idrar yolu enfeksiyonu, diabetes mellitus, epilepsi gibi) veya psikososyal bir etkenden (boşanma, kardeş doğumu, anne-baba kaybı gibi) sonra yeniden kaybolabilir (sekonder – ikincil).
İdrar kaçırma davranışı basit bir sorun gibi görülse de ailelerin ve çocuğun günlük hayatını ve yaşam kalitesini önemli oranda etkileyen bir problemdir. Küçük yaşta görülen ruhsal hastalıklar arasında en sık görülen sorunlardan biridir. 5 yaşındaki çocukların yaklaşık % 20’si yatağını ıslatmaktadır. Gece idrar kaçırma gündüze göre 3 kat daha sıktır. Genellikle başka ruhsal hastalıklarla (dikkat sorunları, saldırgan davranışlar, düşük sosyal yeterlilik, düşük okul performansı, anksiyete ve depresyon gibi) bir arada görülmektedir.
Alt ıslatma hangi yaşa kadar normal kabul edilir?
Kaç yaşından sonra problem olarak görmek gerekir?
Amerikan Psikiyatri Birliği ( APA – DSM-V ) ve Dünya Sağlık Örgütünün (WHO – ICD) tanımlamalarına göre 5 yaşından sonra en az 3 ay boyunca ve en az haftada 2 kez ortaya çıkması “enürezis (idrar kaçırma)” olarak tanımlanır. Çocuk doğumdan itibaren idrar kontrolünü hiç sağlayamadı ise birincil, gelişim döneminin herhangi bir aşamasında 6 aydan uzun bir idrar kontrolü dönemi varsa ikincil olarak adlandırılır. İkincil enürezis kaç yaşta ortaya çıkarsa çıksın önemli hastalıkların belirtisi olarak ipucu verdiği için mutlaka gecikmeden doktora başvurulmalıdır.
Alt ıslatma yetişkinlerde de görülür mü?
Bazı fiziksel ve zihinsel hastalıklarda alt ıslatma problemi yetişkinlerde de görülebilir. Ürolojik problemlerde, zihinsel yetersizlikte veya nörolojik problemlerde, yaşlılarda demansiyel tablolarda ve hemen her zaman idrar yolu enfeksiyonuna eşlik edebilmektedir.
Alt ıslatma hangi sorunlardan kaynaklanır? Alt ıslatmada ailelerin uyguladığı yanlış yöntemler nelerdir? Çocuğu korkutma ya da tehditler hangi sorunlara yol açar?
Çocuklarda görülen alt ıslatma davranışının ortaya çıkmasında genetik etkenlerin rolü iyi bilinmektedir.
Ailesinde enürezis olan çocukların diğer çocuklara göre daha yüksek oranda bu sorunu yaşadığı yapılan çalışmalar neticesinde ortaya konmuştur. Yine mesane fizyolojisi ile ilgili sorunlar (mesane kasında ani ve istemsiz kasılmalar, azalmış mesane fonksiyonel kapasitesi, vücut sıvı dengesini düzenleyen hormonların salınımındaki sorunlar ve psikolojik etkenler enürezise sebep olabilmektedir. Tuvalet eğitimi sırasında uygulanan yanlış davranışlar (cezalandırma, korkutma), büyük yaştaki çocuklara bez bağlanması, aile düzenindeki önemli değişiklikler (kardeş doğumu veya boşanma gibi) enürezise yol açabilir. Çocuğu korkutma ve cezalandırma gibi yanlış tutumlar sorunu çözmek bir yana uzamasına, şiddetlenmesine ve tabloya depresyon gibi başka sorunların eklenmesine yol açmaktadır.