1. MORG VE DEFİN HİZMETLERİ
1. COVID-19 Tanısı ile Ölenlerde Morg ve Defin Hizmetlerine Yönelik
Alınacak Tedbir ve Önlemler
» Morg ve gasilhane çalışanlarına standart enfeksiyon kontrol önlemleri
konusunda eğitim verilmeli, el hijyeninin önemi anlatılmalıdır.
» Gasilhane çalışanlarına, cenazenin bulaşıcı hastalığı olduğuna dair
bilgilendirme yapılmalıdır. Gasilhane çalışanları; cenaze yıkama sırasında
eldiven, tıbbi (cerrahi) maske, gözlük/yüz koruyucu ve sıvı geçirmez önlük
kullanmalıdır.
» Tazyikli su kullanımı, cenazeden enfekte sıvıların sıçramasına ve aerosol
oluşturarak hastalık bulaşına neden olabilecek işlem olması nedeniyle
cenazenin yıkanması sırasında bu işlemden kaçınılmalıdır.
» Kullanılan kişisel korunma malzemeleri tıbbi atık kutusuna atılmalıdır.
» Cenaze yıkama alanı, yıkama sonrası temizlenmeli ve 1/10 çamaşır suyu
veya klor tablet (ürün önerisi ile) ile dezenfekte edilmelidir.
» COVID-19 tanısı alan kişinin evde ölmesi durumunda da yukarıda bahsedilen
kurallar çerçevesinde defin işlemleri yürütülmelidir.
» Cenaze sahipleri, cenazeye sarılmamalı ve yakın temasta bulunmamalıdır.
» Cenaze normal şekilde kefenlenmelidir, cenaze torbasına ihtiyaç
bulunmamaktadır.
» Standart bir tabutla taşınmalıdır.
» Özel bir mezarlığa gerek duyulmadan, defin yerine kireç serpilmesi gibi bir
tedbire gerek olmadan normal mezarlık alanına defnedilmelidir.
» Cenaze töreninde mümkün olduğu kadar az kişi olmalı, sosyal mesafe
korunmalıdır.
» Cenazenin kabre yerleştirilmesi sırasında sadece eldiven kullanılması
yeterlidir.
» Cenazeye, defin öncesi ve sonrası dezenfeksiyona ihtiyaç bulunmamaktadır.
» Ölen kişilerin kişisel eşyaları çift kat naylon bir torbaya konularak verilmeli,
bahsedilen eşya tekrar kullanılması düşünülüyorsa 60-90 derece yıkanılarak
kullanılabileceği belirtilmelidir. Bu eşyaların atılması durumunda tıbbi atık
olarak değerlendirilmelidir.
1.2. COVID-19 Nedeni ile Ölen Kişilerin Yurtiçi ve Yurt Dışı Nakil Kuralları
Yurt içinde ve yurt dışında havayolu, karayolu ve demiryolu kullanılarak yapılacak
cenaze nakilleri tabut içinde yapılmalı ve cenaze tabutla gömülmelidir.
1.2.1. Havayolu ile Cenaze Nakilleri
COVID-19 nedeniyle ölenlerin cenazelerinin yurt dışında ve yurt içinde havayolu
ile nakillerinde, ulusal ve uluslararası havayolları cenaze taşıma kuralları geçerlidir.
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün Kargo Hizmetleri rehberi (Yayın No:HAD/T-23)
ve Türk Hava Yolları’nın “Cenaze Taşıma Prosedürü”ne göre “Ölüm sebebi bulaşıcı
hastalık olan cenazelere ait tabutların kabul aşamasında kesinlikle lehimlenmiş,
sıkıca kapatılmış ve sızdırmaya mahal vermeyecek şekilde olmasına dikkat edilir.”
şeklinde işlem yapılmalı,COVID-19 hastalığından ölenlerin bulaşıcı hastalık olması
dolaysıyla cenazelerinin yurtdışında ve yurt içinde havayolu ile nakillerinin bu
kritere uygun olması gerekir.
1.2.2. Karayolu ve Demiryolu ile Cenaze Nakilleri
Her türlü karayolu ve demiryolu ile cenaze nakillerinde, havayolu ile cenaze
naklindeolduğu gibi nakil araçlarına kabul aşamasında tabutların kesinlikle
lehimlenmiş, sıkıcakapatılmış ve sızdırmaya mahal vermeyecek şekilde olmasına
dikkat edilmelidir.
1.3. COVID-19 Harici Nedenlerle Ölen Kişilerde Uygulanacak Yöntem ve
Kurallar
COVID-19 harici nedenlerle ölüm olması durumunda defin işlemleri standart
prosedürler ile devam etmelidir. Ancak COVID-19 şüphesi, ölü muayenesi yapan
hekim tarafından değerlendirilir. COVID-19 salgını nedeniyle tüm ölümlerde ölü
muayenesi için kişisel koruyucu önlemlerin alınması önemlidir.